#Artykuły

Czy PMS może wpływać na libido?

Libido to inaczej popęd seksualny. Od czego zależy? Dlaczego niektórzy nie potrafią żyć bez seksu a dla innych jest to tylko nic nie znaczący dodatek do związku?

Od czego zależy nasze libido?

Popęd seksualny wyraża się chęcią i dążeniem do podejmowania aktywności seksualnej. Wysoki poziom libido wiąże się ze zwiększonym ukrwieniem w obrębie narządów płciowych, ich obrzmieniem, wzmożoną wrażliwością na dotyk i zwiększeniem nawilżenia pochwy1. Dzięki temu chcemy się rozmnażać i nie jesteśmy narażeni na wyginięcie gatunku. Fizjologicznie największe libido mamy po osiągnięciu dojrzałości seksualnej, kiedy jesteśmy młodzi i fizycznie gotowi do posiadania dzieci. Jednak popęd seksualny u każdego jest inny i poza wiekiem, zależy także od wielu innych czynników. U kobiet na libido duży wpływ mają hormony: estrogeny i progesteron, ale też czynniki społeczno-kulturowe2,3.

Obniżenie popędu seksualnego jest określane jako hipolibidemia i dotyczy w naszym kraju nawet 40% kobiet4. Na obniżenie kobiecego libido mogą mieć wpływ czynniki biologiczne, psychologiczne, relacyjne oraz społeczno-kulturowe. Są to np.: choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, choroby neurologiczne czy nowotwory, depresja, lęk, ale także konflikty w związku i stresy4. Spadek libido może być także skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków3.

PMS a libido

PMS (premenstrual syndrom) to zespół napięcia przedmiesiączkowego. Jest to uciążliwa dolegliwość, która dotyka nawet 30-40% kobiet w wieku rozrodczym5. Objawy zaczynają się zwykle kilka dni przed miesiączką i trwają do jej rozpoczęcia. Objawy można podzielić na: psychiczne, fizyczne i behawioralne – czyli związane z naszym samopoczuciem, stanem fizycznym i zachowaniem. Opisano ponad 200 różnych objawów PMS. Najczęstsze z nich to: wzdęcia, bóle pleców, ból i obrzęk piersi, bóle głowy, bóle mięśni, przyrost masy ciała, zmęczenie, senność lub bezsenność, objadanie się, złość, rozdrażnienie, poczucie niepewności, płaczliwość, obniżenie poczucia wartości, nastrój depresyjny, problemy z pamięcią, wahania nastroju6. Przed miesiączką, ze względu na zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, libido może być niższe, dodatkowo PMS sam w sobie i poprzez towarzyszące mu objawy, prowadzi do obniżenia popędu seksualnego6,7.

Leki na PMS a libido

W 2000 roku dokładnie ustalono kryteria rozpoznawania PMS8 i został on wpisany do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-109. Objawy PMS powodują znaczne upośledzenie codziennej aktywności i to właśnie odróżnia je od normalnych objawów zwykle występujących przed miesiączką10.

Są różne metody leczenia PMS. Lekarz może zalecić m.in. leki hormonalne - dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Niestety nie są one rozwiązaniem dla cierpiących z powodu PMS kobiet, które planują ciążę. Kolejnym rozwiązaniem są leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). Może je zaordynować lekarz, jeżeli dominującymi objawami są przygnębienie, nerwowość, brak poczucia własnej wartości. Niestety, u 30–70% osób leki te zaburzają funkcje seksualne w zakresie popędu seksualnego czy osiągania orgazmu3.

W takich przypadkach, w radzeniu sobie z PMS pomocna może być terapia komplementarna, obejmująca m.in. witaminę B6, magnez, wapń z witaminą D, czy wyciągi roślinne11.

Preparaty roślinne stosowane w PMS

Fitoterapia, czyli terapia preparatami roślinnymi jest uznaną przez wytyczne i stosowaną od lat metodą radzenia sobie z objawami PMS. Środki roślinne są najczęściej bezpieczne i rzadko powodują objawy niepożądane. Spośród preparatów roślinnych o najlepiej udokumentowanym działaniu wyróżnia się wyciąg z niepokalanka mnisiego. Jego korzystne działanie potwierdzono w podwójnie zaślepionych, randomizowanych badaniach klinicznych11.

Niepokalanek mnisi

Wyciąg z niepokalanka nie powoduje zaburzeń libido i nie działa antykoncepcyjnie. Może więc być dobrym rozwiązaniem dla kobiet, które mają przeciwskazania do antykoncepcji hormonalnej, planują ciążę lub ze względu na działania niepożądane nie chcą stosować leków przeciwdepresyjnych z powodu PMS.

Niepokalanek mnisi, zwany pieprzem mnichów to niewielki krzew, którego owoce mają ostry, korzenny smak. W krajach północnej Afryki stosowany jest jako zamiennik pieprzu. Wysuszone owoce oraz przygotowywane z nich wyciągi są znane medycynie naturalnej od wieków. Historia stosowania niepokalanka sięga czasów starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu12.

Badania wykazały, że u kobiet z podwyższonym poziomem prolaktyny (hyperprolaktynemią) powoduje on hamowanie wytwarzania prolaktyny co powoduje zmniejszenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Sugeruje się również, że ekstrakt z niepokalanka może wykazywać również wpływ na równowagę estrogenowo – progesteronową13.

Działanie niepokalanka oceniano w wielu badaniach klinicznych11. W jednym z nich, brało udział 1634 kobiet cierpiących z powodu PMS. Po leczeniu wyciągiem z niepokalanka mnisiego trwającym 3 cykle menstruacyjne 93% kobiet zgłosiło zmniejszenie lub ustąpienie objawów PMS a 94% oceniło dobrze lub bardzo dobrze tolerancję terapii14.

  1. https://www.allecco.pl/artykuly/czym-jest-libido-i-jak-radzic-sobie-z-jego-spadkami.html, dostęp 06.06.2022
  2. Krzystanek M. et al., Farmakologiczne możliwości leczenia zaburzeń libido, Psychiatria Spersonalizowana 2022; 1(1): 1–8
  3. https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/inne/147470,dysfunkcje-seksualne-ukobiet-podejscie-praktyczne, dostęp 06.06.2022
  4. Lew-Starowicz Z., Hipolibidemia u kobiet, Psychiatria po Dyplomie, 2017,02
  5. Ryu A., Kim TH., Premenstrual syndrome: A mini review., Maturitas. 2015 Dec;82(4):436-40
  6. Kaunitz AM, Rowe EL, Schnare SM: Managing Premenstrual Symptoms– A Quick Reference Guide for Clinicians June 2008
  7. https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/272132,zespol-napiecia-przedmiesiaczkowego, dostęp 06.06.2022
  8. Krawczyk W., Rudnicka-Drożak E., Zespół napięcia przedmiesiączkowego, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011, Tom 17, Nr 3, 145-147
  9. ICD-10, Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, Rewizja dziesiąta, Wydanie 2008, World Health Organization 2009
  10. Leczenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego, Guidelines Committee, Green-top Guideline, numer 48, grudzień 2007, GINEKOLOGIA PO DYPLOMIE | MARZEC 2011
  11. Royal College of Obstericians & Gynaecologist, Management of Premenstrual Syndrome, Green-top Guideline No. 48 November 2016
  12. Magiera A. et al, Potencjał terapeutyczny owoców niepokalanka pospolitego (Vitex agnus-castus) w schorzeniach ginekologicznych – przegląd aktualnego stanu wiedzy, Farm Pol, 2021, 77(8): 491–502
  13. Assessment report on Vitex agnus-castus L., fructus EMA/HMPC/606741/2017
  14. Loch E.G. et al., Treatment of Premenstrual Syndrome with a Phytopharmaceutical Formulation Containing Vitex agnus castus, JOURNAL OF WOMEN’S HEALTH & GENDER-BASED MEDICINE Volume 9, Number 3, 2000