#Artykuły
Ból piersi - jak sobie pomóc i kiedy to powód do niepokoju?
Szacuje się, że około 80% kobiet skarży się na bóle piersi (mastalgia), z tego aż 30% odczuwa dotkliwe, trwające powyżej 5 dni dolegliwości1. W życiu codziennym przekłada się to na aktywność fizyczną, seksualną, a nawet społeczną. Mimo, iż jest to tak powszechny problem, kobiety nie zawsze podejmują próbę ustalenia przyczyny i złagodzenia dolegliwości. Dowiedz się, gdzie szukać pomocy i kiedy może być to powód do niepokoju.
Ból bólowi nierówny?
Fachowo ból piersi określa się mianem „mastalgii”. Klasycznie wyróżnia się mastalgię cykliczną (związaną z cyklem miesiączkowym) oraz mastalgię niecykliczną (zmiany niezwiązane z cyklem, dotyczące struktury miąższu sutka)2. Mastalgia cykliczna jest najczęstszą postacią zgłaszanych bólów piersi. Przyjęło się powszechnie uważać, że u jej podłoża leży zaburzona równowaga hormonalna, objawiająca się zwiększonymi stężeniami estrogenów oraz zmniejszonym stężeniem progesteronu2. Z innych, hormonalnych przyczyn mastalgii cyklicznej na pierwszy plan wysuwa się hiperprolaktynemia, czyli zbyt duże stężenie prolaktyny2. Cykliczna mastalgia, wraz z szeregiem innych objawów (m.in. rozdrażnienie, zmienność nastroju, bóle głowy typu migrenowego, obrzmienie okolic twarzy, rąk i stóp), często towarzyszy zespołowi napięcia przedmiesiączkowego (PMS od ang. premenstrual syndrome).
Ból piersi a styl życia
Mastalgii cyklicznej mogą sprzyjać pewne czynniki związane ze stylem życia. Należą do nich otyłość, nadmierne spożycie soli, ale też palenie papierów czy nadużywanie kawy. Czynnikiem ryzyka może być również źle dopasowany biustonosz. Dowiedziono, że kobiety, które noszą za małe biustonosze, trzy razy częściej skarżą się na bóle w porównaniu z tymi, które mają dobrze dobrany rozmiar. Przyczyną dolegliwości w tym przypadku jest utrzymujący się ucisk na gruczoły sutkowe. Z kolei zbyt obszerny biustonosz nie nadaje im odpowiedniego kształtu i nie zabezpiecza ich przed obciążeniem związanym z siłą grawitacji3. Bólom piersi sprzyjają także przewlekły stres oraz czynniki natury psychologicznej3.
Kiedy ból staje się powodem do niepokoju?
W przypadku mastalgii niecyklicznej przyczyną dolegliwości są najprawdopodobniej zmiany w strukturze miąższu sutka (poszerzenie przewodów mlecznych lub tzw. przewaga obrazu piersi gęstych1). Mastalgia niecykliczna częściej występuje też u kobiet nieco starszych i może mieć związek z terapią hormonalną. W każdym przypadku należy jednak, mimo wszystko, wykluczyć inne przyczyny, zwłaszcza jeśli dolegliwości obejmują jedną pierś albo gdy wyczułaś guzek czy zgrubienie, a w rodzinie były przypadki nowotworów tego typu. W tym celu najprościej udać się do lekarza ginekologa, od którego (w zależności od wieku) otrzymasz skierowanie na USG piersi lub mammografię. W przypadku, gdy wybadasz sobie guzek w piersi możesz też udać się bezpośrednio do poradni onkologicznej, do której nie jest potrzebne skierowanie. Pamiętaj też, aby samodzielnie kontrolować swoje piersi. Samobadanie piersi rób regularnie, dzięki czemu wyczujesz ewentualną różnicę między badaniami. Wykonuj je zawsze kilka dni po miesiączce.
Jak mogę sobie pomóc?
W przypadku mastalgii niecyklicznej warto poradzić się lekarza, który przeprowadzi dokładny wywiad (uwzględni lokalizację bólu, przebyte urazy, stosowane leki). W leczeniu mastalgii cyklicznej wykazano korzystne działanie nasion lnu (siemię lniane) i owoców niepokalanka mnisiego (Vitex agnus castus). Nasiona lnu są bogatym źródłem lignanów należących do fitoestrogenów, które wiażą się z receptorami dla estrogenów, ale działają od nich znacznie słabiej. Dzięki temu mogą zakłócać” działanie naturalnego estrogenu w naszym organizmie. Dobroczynne działanie ma też niepokalanek mnisi. Sugeruje się, że związki w nim zawarte hamują uwalnianie prolaktyny, co z kolei powoduje zmniejszenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (w tym bolesności piersi). Wyciąg z owoców niepokalanka mnisiego pomaga też osiągnąć równowagę estrogenowo – progesteronową3,4.
Podsumowanie
Bóle piersi są częstą i uciążliwą dolegliwością. Niestety są zbyt często bagatelizowane, a przecież w znaczący sposób pogarszają jakość życia kobiet w wielu sferach. Warto wiedzieć, że istnieją roślinne składniki, które pozwalają na znaczną poprawę komfortu życia małżeńskiego, rodzinnego, zawodowego i społecznego. Nie zwalnia to oczywiście z regularnej kontroli piersi.
- Przybył A, Stetkiewicz T, Morawiec Z. Ból piersi jako problem diagnostyczny i kliniczny. Przegląd Menopauzalny, 2004, 4: 65–67.
- Pertyński T, Stachowiak G. Mastalgia - poważny problem u kobiet w wieku przedmenopauzalnym. Przegląd Menopauzalny, 2013, 1: 29-33.
- Grzechocińska B. Bóle piersi związane i niezwiązane z cyklem miesiączkowym. Ginekologia po Dyplomie, dostęp on-line 26.08.2022: https://podyplomie.pl/ginekologia/31612,bole-piersi-zwiazane-i-niezwiazane-z-cyklem-miesiaczkowym.
- Wuttke W, Jarry H, Christoffel V i wsp. Chaste tree (Vitex agnus-castus) – pharmacology and clinical indications. Phytomedicine, 2003, 10(4): 348-357.